Rejencja Koszalińska – Die Regierung
Nowy podzial administracyjny Prus dokonany został w sierpniu 1816r. Kraj podzielono na trzy prowincje, a prowincje na rejencje – Koszalin stał się siedzibą Rejencji Koszalińskiej . Rejencja koszalińska po reformie w 1939r. obejmowała 13 powiatów, w tym 3 miejskie -Kołobrzeg, Koszalin i Słupsk. Na czele rejencji stał prezydent rejencji – Regierungspräsident, któremu podlegali starostowie -Landrat. W miastach wydzielonych władzę sprawował Oberbürgermeister będący jednocześnie starostą miejskim i Oberpolicmeistrem, w pozostałych miastach rządził Bürgermeister.
Miasta Rejencji Koszalińskiej wg spisu z 17 maja 1939r. liczyły mieszkańców: Köslin 33.479, Kolberg 36.617, Stolp 50.377, Belgard 16.456, Bütow 10.045, Greifenberg /Gryfice/ 10.817, Labes /Łobez/ 7.322, Lauenberg/Lębork/ 19.114, Rummelsburg/Miastko/ 8.516, Schlawe/Sławno/ 9.768/. Miasta Pomorza, które nie znajdowały się w 1939r. w Rejencji Koszalińskiej, a znalazły się w nowo utworzonym województwie koszalińskim to: Deutsch Krone /Wałcz/ 14.941, Flatow /Złotów/ 7.494, Neustettin /Szczecinek/ 19.942, Schlochau /Człuchów/ 6.029.
Dla porównania Stettin/Szczecin/ 271.575 mieszkańców.
Administrację rządową Rejencji Koszalińskiej ulokowano w 10 punktach miasta. Następnie w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w. wybudowano obiekty w narożniku ówczesnych ulic Heilig-Geiststrasse- później Regierungstrasse /dziś Gen. Wł. Andersa/, a Junkerstrasse/dziś ul.J.Słowackiego 11 siedziba Komendy MiejskiejPolicji/, a około 1900r. oficjalną rezydencję Pałac przy Regierungstrasse 12./W pałacu ulokowano w 1936r. czasowo Sztab nowo tworzonej 32 Dywizji Piechoty Wehrmachtu/.
Rejencja rozbudowywała swoją strukturę, ale mimo rozbudowy obiektu, jej ekspozytury mieściły się w kilku budynkach.
Dlatego zapadła decyzja o budowie nowego obiektu przy tejże Regierugstrasse 34. Budynek był na miarę i potrzeb, i ambicji -ma kształt na cześć Adolfa Hitlera. Obiekt ma 15.000 m2, 700 drzwi i 800 okien. W marcu 1945 budynek nie został zajęty przez Armię Czerwoną i nie spalony/chociaż próba podpalenia była/ – dlatego też w dniu 9 maja 1945r. zajęła go grupa Gnieźnian z Edmundem Dobrzyckim – pierwszym Starostą Koszalińskim – na czele.
Prezydenci Rejencji Koszalińskiej – Regierungspräsidenten
- 1816 bis 1828 Graf zu Dohna-Wundlaken
- 1829 bis 1834 von Bonin
- 1835 bis 1851 August Leopold von Fritsche
- 852 bis 1856 Freiherr Schüler von Senden
- 1857 wakat
- 1858 bis 1864 Naumann
- 1865 bis 1868 von Kotze
- 1868 bis 1874 von Kamptz
- 1875 bis 1883 von Auerswald
- 1884 bis 1893 Graf Clairon d’Haussouville
- 1893 bis 1897 Freiherr von der Reck
- 1898 wakat
- 1899 bis 1903 von Tepper-Laski
- 1904 bis 1908 Graf von Schwerin
- 1908 bis 1911 Freiherr von Funck
- 1912 bis 1918 Dr. Drews
- 1918 bis 1922 Freiherr von Zedlitz und Neukirch
- 1922 bis 1925 Dr. Junghann
- 1925 bis 1934 Cronau
- 1934 bis 1937 Goeppert
- 1938 bis 1945 Dr. Müller
Nazwiska i tytuły mówią swoje – prezydentami rejencji zostawali przedstawiciele górnych sfer społecznych – junkrowie, ziemiane, lekarze, prawnicy.
Oto sylwetki niektórych:
-Graf zu Dohna -Wundlaken – organizator Rejencji, wspólnie z ówczesnym Nadburmistrzem Koszalina Ernestem Augustem Braunem budował nową siedzibę Rejencji przy ulicy Junkerstrasse 11.
-August Leopold von Fritsche – twórca /wspólnie z E.A.Braunem/ zieleńców i parków, z czego Köslin zawsze słynął, a Koszalin tę chlubną tradycję kontynuuje. Obelisk na jego cześć stał w parku przy ulicy Hohe Thore Strasse/ dziś 1 Maja/. Obelisk ten /a takiego wyróżnienia nie miał nikt inny w niemieckim Koszalinie/ stoi na posesji koszalińskiego artysty Zygmunta Wujka.
– Dr. Drews – organizator ogólnopruskiej wystawy rolno-przemysłowej, protektor budowy komunikacji tramwajowej w Koszalinie.
Opracowali:
Józef Maciej Sprutta i Józef Leitgeber
Stowarzyszenie Przyjaciół Koszalina